Klasztor w Tyńcu – historia

Opactwo benedyktynów w Tyńcu to najstarszy w Polsce klasztor i jeden z najstarszych zabytków architektury w kraju. Położony jest w południowo-zachodniej części Krakowa nad Wisłą (niegdyś Tyniec był podkrakowską wsią). Historia obiektu sięga II połowy XI wieku, kiedy powstał kompleks romańskich budowli. W ich skład wchodziły głównie bazylika i zabudowania klasztorne. Klasztor, którego pierwszym opatem został Aaron z Cluny, ufundowany został prawdopodobnie przez księcia Kazimierza I Odnowiciela lub jego syna Bolesława II Szczodrego. Benedyktyni tynieccy mieli przyczynić się do odbudowy państwa polskiego, którego siła została poważnie osłabiona za sprawą konfliktów zewnętrznych i wojny domowej.

Opactwo benedyktynów w TyńcuDzieje klasztoru w Tyńcu są nierozerwalnie związane z burzliwymi wydarzeniami z historii Polski. Opactwo było wielokrotnie niszczone zarówno przez obce, jak i rodzime wojska. W 1259 roku klasztor najechali Tatarzy, w 1306 zabudowania ucierpiały z kolei na skutek ataku wojsk wrogich walczącemu o polską koronę Władysławowi Łokietkowi. Również szwedzki „potop” nie oszczędził murów i wnętrz tynieckiego opactwa. W latach 1771-1772 klasztor zamienił się w fortecę konfederatów barskich odpierających w nim napór armii carskiej. W 1831 roku do dalszej ruiny zabudowań przyczynił się pożar, który strawił znaczną część obiektu, oszczędzając jednak wnętrze kościoła.

W ciągu ponad ośmiu stuleciu działalności tynieckiego opactwa było ono również regularnie odbudowywane i przebudowywane. Kompleks klasztorny wybudowany pierwotnie w stylu romańskim od XV wieku nabrał charakteru gotyckiego (do dziś przetrwały z tego okresu między innymi krużganki, kapitularz czy część głównego portalu kościoła). Dwa wieki później zespół nabrał cech obowiązującego wówczas w architekturze stylu barokowego, a charakter dojrzałego baroku nabrał w połowie XVIII stulecia. Kolejne remonty i rekonstrukcje związane są z okresem zaborów, kiedy o uratowanie klasztornego kościoła zadbał rząd austriacki. Niestety reszta budynków popadała w coraz większą ruinę. Obecny wygląd opactwo w Tyńcu zawdzięcza pracom prowadzonym na przełomie lat 40. i 50., a następnie 80. Ostatnie prace zakończyły się dopiero w 2008 roku, kiedy odbudowano południową część klasztoru.

Po dawnej działalności tynieckich mnichów zachowało się wiele zabytków, z których część można do dziś zwiedzać i podziwiać w murach opactwa. Oprócz samych zabudowań należą do nich wyposażenie: przedmioty codziennego użytku, naczynia, pięknie zdobione księgi, wspaniałe piśmiennictwo i dzieła malarskie. Dzięki nim opactwo benedyktyńskie w Tyńcu jest jednym z ważniejszych pomników kultury monastycznej na ziemiach polskich.

Więcej o historii klasztoru przeczytasz tutaj.